Σε ποιό σπορ και σε τι ηλικία?
Τα social media Συλλόγων, παραγόντων και προπονητών έχουν κατακλιστεί από αναρτήσεις-προσκλήσεις για τη συμμετοχή των παιδιών, αγοριών και κοριτσιών στις Αθλητικές τους Ακαδημίες.
Ποια είναι όμως τα απαραίτητα ποιοτικά χαρακτηριστικά των Ακαδημιών αλλά και οι σωστές ηλικίες των παιδιών για να συμμετέχουν σε αυτές;
Μερικές απαντήσεις συνοψίζονται παρακάτω μετά από έρευνά μας σχετικά, τόσο σε sites αναγνωρισμένων Αθλητικών Οργανισμών και Πανεπιστημιακών σχολών, όσο και σε αντίστοιχες δημοσιεύσεις ψυχολογικών άρθρων.
Η κατάλληλη ηλικία για συμμετοχή σε Αθλητικές Ακαδημίες ερασιτεχνικών συλλόγων εξαρτάται από το άθλημα, τη σωματική και ψυχολογική ετοιμότητα του παιδιού, αλλά και από τον στόχο της δραστηριότητας (παιχνίδι, άσκηση, πρώιμη εκμάθηση τεχνικής ή μελλοντική διάκριση).
Η κατάλληλη ηλικία για ένταξη σε αθλητική ακαδημία είναι γύρω στα 6–7 χρόνια, αλλά η πρώιμη επαφή με το παιχνίδι και τη φυσική δραστηριότητα από τα 3–5 χρόνια είναι πολύ ωφέλιμη.
Παρατίθεται ένας συγκριτικός πίνακας με τα πιο συνηθισμένα αθλήματα και την προτεινόμενη ηλικία έναρξης σε Αθλητικές Ακαδημίες:
| Άθλημα | Ηλικία πρώτης επαφής (παιχνίδι/προ-ακαδημία) | Ηλικία συστηματικής συμμετοχής σε Ακαδημία | Σχόλια |
| Ποδόσφαιρο | 4–5 ετών | 6–7 ετών | Στις μικρές ηλικίες κυριαρχεί το παιχνίδι. Από 7 ετών ξεκινά η τεχνική εκμάθηση. |
| Μπάσκετ | 5–6 ετών | 7–8 ετών | Χρειάζεται μια πρώτη ωρίμανση κινητικών δεξιοτήτων. Πιο οργανωμένη προπόνηση από 8 ετών και μετά. |
| Βόλεϊ | 6–7 ετών | 8–9 ετών | Απαιτεί καλύτερο συντονισμό και δύναμη. Πιο κατάλληλο λίγο αργότερα. |
| Κολύμβηση | 3–4 ετών (μαθήματα εξοικείωσης με το νερό) | 5–6 ετών | Ένα από τα πρώτα αθλήματα που μπορεί να ξεκινήσει συστηματικά το παιδί. |
| Γυμναστική | 3–4 ετών | 5–6 ετών | Ιδανική για ευλυγισία, ισορροπία και σωστή σωματική ανάπτυξη. |
| Στίβος | 6–7 ετών | 8–9 ετών | Στην αρχή με μορφή παιχνιδιών στίβου (Kids Athletics). |
| Τένις | 5–6 ετών (mini tennis) | 7–8 ετών | Ξεκινά με μορφή παιχνιδιού. Από 8 ετών τεχνική και αγώνες. |
| Πολεμικές τέχνες | 5–6 ετών | 7–8 ετών | Καλλιεργούν πειθαρχία και συντονισμό. Σημαντικό ο προπονητής να γνωρίζει παιδαγωγική. |
Τι ακριβώς πρέπει να προσέξουν οι γονείς στην επιλογή μιας Αθλητικής Ακαδημίας;
Οι έρευνες συμφωνούν στα παρακάτω:
1. Κατάλληλη ηλικία και πρόγραμμα
•Δες αν το παιδί σου είναι στην κατάλληλη ηλικία για το άθλημα (π.χ. κολύμβηση από 4–5, ποδόσφαιρο από 6–7 κ.λπ.).
•Το πρόγραμμα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στις αναπτυξιακές ανάγκες (όχι εξαντλητικό, αλλά με έμφαση στο παιχνίδι).
2. Προπονητές – Εκπαίδευση
•Ρώτησε αν οι προπονητές έχουν παιδαγωγική και αθλητική κατάρτιση (πτυχίο ΤΕΦΑΑ, ειδικότητα, σεμινάρια παιδαγωγικής).
•Στις μικρές ηλικίες είναι πολύ σημαντική η παιδαγωγική προσέγγιση.
3. Υποδομές – Ασφάλεια
•Έλεγξε τις εγκαταστάσεις (γήπεδο, αποδυτήρια, πισίνα).
•Δώσε σημασία στην ασφάλεια (όργανα, σωστή επιφάνεια γηπέδων, πιστοποιήσεις χώρου).
4. Φιλοσοφία Συλλόγου
•Προτίμησε συλλόγους που δίνουν έμφαση στη χαρά της συμμετοχής και στη συνεργασία και όχι αποκλειστικά στη νίκη.
•Ζήτα να μάθεις αν υπάρχει ψυχολογική στήριξη/σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού.
5. Υγειονομική φροντίδα
•Βεβαιώσου ότι ζητούν ιατρική βεβαίωση πριν την εγγραφή.
•Καλό είναι να υπάρχει συνεργασία με γιατρό ή φυσικοθεραπευτή.
6. Συμμετοχή – Όχι πίεση
•Το παιδί πρέπει να νιώθει χαρά και ενθουσιασμό, όχι άγχος.
•Απόφυγε ακαδημίες που πιέζουν τα παιδιά για πρωταθλητισμό πριν τα 12–13 έτη.
7. Οικονομικοί όροι
•Ρώτησε για συνδρομές, έξτρα κόστη (στολές, μετακινήσεις, αγώνες).
•Πρόσεξε αν υπάρχει διαφάνεια στις χρεώσεις.
Σε όλα αυτά, που βρίσκεται η επιστήμη της ψυχολογίας και τι αναφέρει σχετικά; Έρευνες έχουν καταλήξει στα παρακάτω σημεία:
1. Κατάλληλη ηλικία – ανάπτυξη μέσω του παιχνιδιού
- Η ψυχολογία της ανάπτυξης τονίζει ότι τα παιδιά μέχρι τα 6–7 έτη μαθαίνουν καλύτερα μέσω του παιχνιδιού.
- Σε αυτή τη φάση, οι ακαδημίες πρέπει να εστιάζουν σε κινητικά παιχνίδια και όχι σε αυστηρή τεχνική ή αποτελέσματα.
2. Συναισθηματικά οφέλη
- Ο αθλητισμός ενισχύει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την αίσθηση ταυτότητας.
- Τα παιδιά που συμμετέχουν σε ομάδες βιώνουν το αίσθημα του «ανήκειν» και αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες (συνεργασία, αλληλοϋποστήριξη, σεβασμός).
3. Κίνδυνοι από πρώιμο πρωταθλητισμό
- Η ψυχολογία προειδοποιεί για τον κίνδυνο burnout (σωματικής και ψυχικής εξουθένωσης) όταν τα παιδιά πιέζονται για πρωταθλητισμό πριν την εφηβεία.
- Η υπερβολική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, φόβο αποτυχίας, ακόμα και εγκατάλειψη του αθλητισμού.
4. Ρόλος γονέων και προπονητών
- Η στάση των γονιών είναι καθοριστική. Η υποστηρικτική και ενθαρρυντική συμπεριφορά βοηθά τα παιδιά να απολαμβάνουν το άθλημα.
- Οι ψυχολόγοι προτείνουν στους προπονητές να δίνουν θετική ανατροφοδότηση και να μην εστιάζουν μόνο στο αποτέλεσμα αλλά στη διαδικασία (προσπάθεια, πρόοδος, συμμετοχή).
5. Ψυχολογική ωρίμανση
- Κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης. Η ψυχολογία τονίζει ότι δεν υπάρχει μία «μαγική ηλικία», η καταλληλότητα εξαρτάται από τον συνδυασμό σωματικής, γνωστικής και συναισθηματικής ωριμότητας.
6. Μακροπρόθεσμη ανάπτυξη
- Οι έρευνες δείχνουν ότι η πολυαθλητική εμπειρία (να δοκιμάσει το παιδί περισσότερα αθλήματα) μέχρι τα 12–13 έτη βοηθά στην καλύτερη ψυχοκινητική και κοινωνική ανάπτυξη σε σχέση με την πρώιμη εξειδίκευση.
Το συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι ότι η συμμετοχή σε αθλητικές ακαδημίες είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, εφόσον δίνεται έμφαση στο παιχνίδι, στη χαρά και στη συνεργασία και όχι στην πίεση για διάκριση σε μικρές ηλικίες.
Τέλος, μη ξεχνάτε ότι η καλύτερη ακαδημία είναι αυτή που κάνει το παιδί σου να ανυπομονεί να ξαναπάει στην προπόνηση.
Ευχόμαστε τη καλύτερη επιλογή για τα παιδιά σας!
